Βιβλίο: Τρεις μνήμες και δύο ζωές

Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης

εκδ. Μεταίχμιο

1993, 1941, 1989, 1998, 2004, ένας αιώνας κλεισμένος σε τρεις διαδοχικές μνήμες και δύο απότοκες ζωές. Απ' το φευγιό του Πόντου, στη θυσία του Μεσόβουνου και απ' την πτώση του τείχους στο κυνήγι του επιούσιου, τέσσερις γενιές απόγνωσης, αγώνα, διάψευσης και κατανάλωσης, και μία καόμη πέμπτη, η γενιά της μοναξιάς, που ανασύρουν σπαράγματα απ' τη νεοελληνική περιπέτεια, προσπαθούν να διαφυλάξουν τη μνήμη της, να κατανοήσουν το λόγο της και να ψηλαφίσουν τις πληγές της.

Και μία Β Ι Β Λ Ι Ο Κ Ρ Ι Τ Ι Κ Η από τον Παναγιώτη Νούτσο

"Καθέστεν ραχάτε" ή "Καθίστε ήσυχα"

Ο παλαιός και "σημερινός" μαθητής μου Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης (Τρεις μνήμες και δύο ζωές, Αθήνα, 2005) αφηγείται ό,τι φαίνεται να κινείται στο "περιθώριο της Ιστορίας", μέσα από τα διαδοχικά επεισόδια που συνθέτουν "τέσσερις γενιές απόγνωσης". Με μικρές καλοδουλεμένες προτάσεις στρέφεται προς τον Πόντο (2003), την επαρχία Εορδαίας (1941), τη Νεάπολη Θεσσαλονίκης (1989), τη Θεσσαλονίκη (1948) και το 2004 στις Συκιές, αναμοχλεύοντας το "παλιωμένο γνώριμο" και επιζητώντας την "απλοχωριά της ψυχής", μέσα σε "μια πολιτεία κουκουλωμένη στα παπλώματα" που δεν καταδέχεται να συμμερισθεί όσους "το δίκιο τους γυρεύουνε για την ανάξια πλερωμή". Ο παντογνώστης αφηγητής έχει μάλιστα την αντοχή του αυτοπροσδιορισμού: "Και ο εαυτός του; Ποιος, μωρέ; Για την κοινωνική δόμηση του υποκειμένου έλεγε θα γράψει διατριβή στα φοιτητικά του, μαρξιστική θεώρηση, και την προσωπική αποδόμηση του υποκειμένου ζούσε στα τωρινά του, νεοφιλελεύθερη πραγματικότητα".

Παναγιώτης Νούτσος, Προστρίψεις στο πεδίο της λογοτεχνίας, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 2008, σελ. 450