Tί είναι λαός, τί μη λαός και τί τ’ ανάμεσό του;

της Δέσποινας Κοντούλα

Όλοι ανεξαιρέτως θα μπορούσαμε να δώσουμε τουλάχιστον μια ερμηνεία στην λέξη αυτή ή τουλάχιστον να δημιουργήσουμε προτάσεις που να την εμπεριέχουν και μέσα από αυτές να δηλώνεται η σημασία της. Η λέξη λοιπόν «λαός», που στα αρχαιότερα χρόνια εμφανιζόταν με τη σημερινή έννοια ως «δήμος» (εξ ου κι η λέξη «δημοκρατία»), ετυμολογικά διχάζει τους γλωσσολόγους ως προς την προέλευση της.

Ωστόσο, το πλήθος των ανθρώπων, που αποτελεί μια από τις απλούστερες ερμηνείες της λέξης αυτής, παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν επιχειρήσουμε να το προσεγγίσουμε κοινωνιολογικά. Λαμβάνοντας υπόψη μας πως οι αμοιβαίες επιδράσεις ανάμεσα στους ανθρώπους αλλά και στους ανθρώπους ενός πλήθους που διέπονται από κανόνες, τυπικούς ή άτυπους, προκαλούν κοινωνική αλληλεπίδραση, αντιλαμβανόμαστε πως η ίδια η λέξη εξ αρχής προδίδει μια αξιοσημείωτη δυναμική.

Ο τρόπος όμως συμπεριφοράς και δράσης του πλήθους ποικίλει ανάλογα με τις συνθήκες τις οποίες βιώνει, αλλά κυρίως με το στόχο που θέτει, καθώς αυτός αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για την ενοποίησή του. Επιπλέον, όμως, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας πως συνηθέστερα η δράση του πλήθους και η συμπεριφορά του, εκτός από τις συνθήκες που βιώνει, εξαρτάται και από τη σύνθεση του, όπως η κοινωνική θέση, δράση και κύρος του κάθε μέλους αλλά και τις πεποιθήσεις που το διέπουν.

Με βάση λοιπόν τα παραπάνω προκύπτουν διάφορες πιθανότητες συμπεριφοράς και δράσης του πλήθους, λόγου χάρη οι συμμετέχοντες να δρουν λιγότερο δυνατά όταν είναι όλοι μαζί και ακόμα λιγότερο όταν αυξάνεται ο αριθμός του ή να καταβάλλουν μειωμένη προσπάθεια σε μεγάλο πλήθος μιας που η συμβολή του καθενός δεν εντοπίζεται και δεν είναι εφικτό να αξιολογηθεί.

Στην περίπτωσή μας όμως, θα ήταν περιττό να αναφερθούμε σε ποιά, παρατηρείται το εξής: η μεγαλύτερη συμμετοχή και συμβολή μελών, γεγονός που συνεπάγεται και αύξηση του πλήθους, ενισχύει την ιδέα της επίτευξης του στόχου.

Κάτι τέτοιο αναμφισβήτητα θεωρείται πιθανό, όταν κοινός τόπος και ενοποιητικός παράγοντας αυτού του πλήθους που αψηφά πεποιθήσεις, κοινωνικές τάξεις κ.λ.π ,. είναι η αγανάκτηση που απορρέει από κοινωνικά προβλήματα κοινά για τους περισσότερους που το αποτελούν και τα οποία αυξάνονται με γεωμετρικούς ρυθμούς (βλ. ανεργία).

Παράγωγα ορατά μέχρι στιγμής, ευελπιστώ να μην διαψευσθώ, αυτής της κατάστασης, που τόπο δράσης έχει μεγάλους χώρους, παλαιόθεν συνυφασμένοι με συγκεντρώσεις πλήθους, είναι τόσο η ομαδική συζήτηση όσο και διαδικασίες αμοιβαίας πειθούς.

Δεν αμφισβητώ σε καμία περίπτωση τη δυναμική αυτού του ειρηνικού πλήθους, το οποίο παρά τον ενοποιητικό παράγοντα της αγανάκτησης μαθαίνει σε όλους και κυρίως στα παιδιά τρόπους να εκφράζουν την αγανάκτηση τους, γιατί δεν πάει καιρός που είδαμε κι έναν άλλο βίαιο και αιματηρό τρόπο έκφρασης διαμαρτυρίας, αλλά πραγματικά εκπλήσσομαι που έστω και κάτω από αυτές τις πενιχρές για το μέλλον μας προοπτικές, αναδύονται γνωρίσματα και αρχές, όπως η ομαδική συζήτηση, η ειρηνική διαμαρτυρία, τα οποία αρμόζουν σε πραγματικές δημοκρατίες, και όχι σε διαστρεβλωμένες.

Μήπως λοιπόν ο ενοποιημένος λαός με τέτοιου είδους ειρηνικά «όπλα», όπως αυτό της παρουσίας του, είναι αυτός που μπορεί να επαναπροσδιορίζει έννοιες και θεσμούς υψίστης σημασίας;

vetonews.gr